Naar een gemeenschappelijke kennisbasis voor alle lerarenopleidingen

De lerarenopleidingen zijn gestart met het herijken van de kennisbases. Een kennisbasis zal komen te bestaan uit een brede generieke basis, een verbijzondering per onderwijssoort en een vakdeel. Inmiddels zijn de eerste stappen gezet om te komen tot een generieke kennisbasis voor alle hbo-lerarenopleidingen. Hoe verloopt dit proces?

7 november – de aftrap

Op 7 november schoven vertegenwoordigers van de verschillende landelijke opleidingsoverleggen van de hbo-lerarenopleidingen aan bij een bijeenkomst. Ze werden in algemene zin geïnformeerd over de generieke kennisbasis. Hierbij kwam onder meer het Bestuursakkoord Flexibilisering Lerarenopleidingen ter sprake, waarin over één onderwijsruimte met doorgaande leerlijnen voor de lerarenopleidingen wordt gesproken. Ook is het eindverslag van de Commissie Onderwijsbevoegdheden aan de orde geweest, waarin een globale inhoud van de pedagogische didactische basis van elke leraar wordt beschreven. 

Aan de hand hiervan is de verdere procesgang geschetst. Elke lerarenopleiding die een bepaalde onderwijssoort bedient, levert een overzicht aan van kerninhouden en kernconcepten die in de generieke kennisbasis een plek moeten krijgen. Op grond van de uitwisseling en bespreking van deze eerste inventarisaties zal uiteindelijk een gedeelde set inhouden worden bepaald. Een schrijfgroep met vertegenwoordigers vanuit de lerarenopleidingen zal dit vervolgens verder uitwerken.

9 december – breed informeren

Op 9 december zijn in algemene zin de lerarenopleiders vanuit de diverse lerarenopleidingen bijgepraat over de gemeenschappelijke kennisbasis. Hierbij is algemene achtergrondinformatie gedeeld en is aandacht besteed aan de relatie tussen deze gemeenschappelijke kennisbasis en het vakspecifieke deel van de diverse lerarenopleidingen. Tijdens het overleg werd vanuit Stichting Leerplanontwikkeling (SLO) een toelichting gegeven op de herziening van de kerndoelen en de eindtermen van het funderende onderwijs. Vervolgens gaf Rosa Bartman van Fontys een toelichting op het onderzoek naar het werken met formatief evalueren in de huidige kennisbases.  

Aan de hand van een aantal gerichte vragen over de gewenste inhoud van de generieke kennisbasis gingen deelnemers halverwege de bijeenkomst met elkaar in gesprek in kleinere groepjes. Deze vragen gingen onder meer over de rol van (vak)didactiek, over de positie van taal en rekenen en de hantering van gemeenschappelijke begrippen.

Hoe nu verder?

De opbrengsten vanuit de groepjes worden meegenomen om te komen tot de generieke kennisbasis. De verschillende vertegenwoordigers van de lerarenopleidingen zullen hier de komende periode weer met elkaar over in gesprek gaan. Donderdag 23 maart 2023 wordt een volgende bijeenkomst georganiseerd waarin de opbrengsten opnieuw zullen worden gedeeld met de brede achterban, de lerarenopleiders vanuit de diverse lerarenopleidingen.

Nieuwe opzet kennisbases

Per lerarenopleiding komt één kennisbasis die bestaat uit drie delen:

1. Het eerste deel wordt een brede generieke basis die gemeenschappelijk geschreven wordt met alle opleidingen van niveau 5 (associate degree), 6 (bachelor) en 7 (master) en gaat over wat elke leraar behoort te kunnen en te weten.
2. Het tweede deel gaat over de verbijzondering die per onderwijssoort nodig is: ad’s, pabo, tweedegraadslerarenopleidingen, vakmasters, ongegradeerde lerarenopleidingen.
3. Het derde deel wordt de kennisbasis voor het vak.

Naar verwachting zal met ingang van studiejaar 2025-2026 de nieuwe generieke kennisbasis in gebruik worden genomen. De eerste verkenning, inventarisatie en vaststelling vindt plaats in de periode van september tot december 2022. Hierbij zijn de structuur en taal van de kennisbasis belangrijke onderdelen van het gemeenschappelijke deel van de generieke kennisbasis. De landelijke opleidingsoverleggen ADEF, ALO, KVDO, LOVM, LOBO en ook de AD’s en PdG zijn gezamenlijk betrokken bij deze herijking. Er is een schrijfgroep gevormd die alle lerarenopleidingen vertegenwoordigen.

Het herijkingstraject van de generieke kennisbasis loopt parallel aan de herijking van de vakkennisbases. Belangrijke updates van het generieke deel kunnen van invloed zijn op de herijking van de vakkennisbasis. Om een goede afstemming tussen vak en generiek te borgen zullen er regelmatig online informatiesessies worden georganiseerd waar alle herijkingsgroepen aan kunnen deelnemen.