Grote variëteit aan online werkwijzen peerreviewsessies
Door: Noor van Gils, werkzaam bij het programmabureau 10voordeleraar
Noodgedwongen online
In het najaar van 2020 woonde ik een tiental peerreviewsessies bij van tweedegraadslerarenopleidingen en van kunstvakdocentopleidingen. Noodgedwongen online. In eerste instantie was er nog de neiging de sessie uit te stellen tot fysieke tijden. Hoop doet tenslotte leven. Uiteindelijk was de veerkracht zo groot dat leven met online peerreviewsessies gewoon mogelijk bleek. Behalve voldoende en vaker pauze en een strakke agenda – dat heeft iedereen inmiddels wel ondervonden – heeft er online ook een grote variëteit aan werkwijzen de revue gepasseerd. Het karakter van het vak en de mensen zorgen dat het MS Teams keurslijf elke keer weer kleur krijgt.
Online klaslokaal kent geen grenzen
Hoe inspirerend is het om bij de bespreking van het domein Intercompetentie door de opleiding Docent Beeldende Kunsten de natuurkundige Roger Penrose als voorbeeld bij het onderwerp Communicatie voorbij te horen komen. Penrose schijnt al zijn hele carrière over te lopen van wilde ideeën. Beeldende Kunsten wist daar raad mee. Ik zie een cross-over voor me. De lerarenopleiders Natuurkunde vormen landelijk een hechte groep. Zij zijn in staat met alle acht hogescholen een hele dag plenair een aantal domeinen van de kennisbasis Natuurkunde online te borgen, inclusief expert uit de universitaire wereld en een expert uit het werkveld voortgezet onderwijs. Uitbreiding met docenten Beeldende Kunsten zou een leuk experiment zijn. Het online klaslokaal kent geen grenzen.
Bespreken van de centrale conclusies
De meeste vakken gingen in groepjes van drie of vier hogescholen uiteen. Sommigen bespraken op een later tijdstip dezelfde dag plenair hoe het peerreviewen verliep en welke centrale conclusies rond de borging van een (sub)domein er eventueel te trekken waren. Klopt de kennisbasis nog wel? Is er een aanpassing in het onderwijs nodig? Anderen laten de centrale conclusies liever op een ander moment terugkomen. Bijvoorbeeld in het landelijk vakoverleg niet al te lang na de peerreviewsessie.
Online sessies brengen voordelen
Ook zijn er vakken die juist vooraf nog een extra uurtje online met het landelijk vakoverleg invoegen, ter voorbereiding van de komende peerreviewsessie. Zo lukte het Biologie het bestaande kijkkader om te bouwen naar een variant passend bij afstudeerproducten. Bij een landelijk project vormen zulke kortere online sessies een voordeel. Geen afzeggingen, dus vanuit alle hogescholen input en bij de online peerreviewsessie zelf zijn meer pauzes of beperking tot een dagdeel in plaats van een hele dag realiseerbaar. Is dit geen goed vooruitzicht? Ooit weer gezellig bij elkaar een peerreviewsessie op een hogeschool inclusief peerreviewlunch of peerreviewdiner en de voor- en nabespreking online als residu van de huidige tijd.
Tips externe experts werken inspirerend
De lerarenopleiding Aardrijkskunde organiseert inmiddels het o zo belangrijke veldwerk virtueel. Zo bezien komt het organiseren van de online aanwezigheid van een externe expert als relatief eenvoudig over. Dat blijkt niet helemaal waar. Kun je van een expert vragen online een hele peerreviewsessie bij te wonen en/of van elke hogeschool materiaal door te nemen en/of een advies af te geven tegen geen of een beperkte vergoeding? Het lukte veel vakken toch een vorm te realiseren. De hele sessie of juist in carrouselvorm. Een uur bij het ene deelgroepje, een uur bij het andere deelgroepje. Of meerdere experts tegelijk die zich verspreiden over twee (wiskunde) of drie (Engels) deelgroepen. Duidelijk is het belang van gerichte kijkvragen, wil een externe niet in een overload aan materiaal verzuipen. Het viel op hoe onder de indruk externen waren van wat er allemaal op hogescholen gebeurt. Andersom leidden de tips van externe experts weer tot inspiratie bij de lerarenopleiders. Ook weer een voorbeeld van cross-over professionalisering.
Bespreken dilemma’s levert veel op
Scheikunde wees tijdens de online sessie naast een dagvoorzitter ook een moderator aan die iedereen de app MentiMeter liet installeren. Het gezelschap was best groot en zo waren – anders dan in de chat - de vragen per onderdeel een stuk makkelijker te overzien. Gezondheidszorg & Welzijn maakte korte opnames voor de achterban. Een goede start voor de interne PCDA-cyclus. Economie voegde een belangrijk element aan de online sessies toe: Breng een dilemma in. Best practices mogen ook, maar voor een goede borging, waar het tenslotte om gaat, zullen dilemma’s meer opleveren. Al eerder startte Nederlands hiermee via het plaatsen van hulpvragen bovenaan het kijkkader.
Ook bij online peerreview lijkt te gelden:
The only way to do it is to do it!
To be continued, en reken maar dat daar muziek in zit!
Peerreview is binnen het programma 10voordeleraar een instellingsoverstijgend instrument voor collegiale feedback over de implementatie en borging van de kennisbases in het onderwijs- en toetsprogramma’s. Tijdens een peerreviewgesprek bekijken lerarenopleiders kritisch elkaars onderwijsprogramma's en verwerken aanbevelingen in het eigen onderwijsprogramma. Vaak vindt het gesprek plaats aan de hand van casuïstiek ten aanzien van de praktische implementatie van specifieke onderdelen van de kennisbasis.