‘In de beperkte speelruimte die je hebt, toch in de roos schieten'
10 jaar landelijke kennistoetsen!
De landelijke kennistoets bestaat 10 jaar! In 2013 werden de eerste landelijke kennistoetsen geïntroduceerd. Een aantal lerarenopleiders maakt al vanaf het begin onderdeel uit van de constructieteams. Hoe kijken deze jubilarissen terug op die 10 jaar? Wat was hun motivatie om onderdeel te worden van het constructieteam? Wat waren de mooie momenten en hoe hebben zij die eerste jaren als pionier beleefd? Wat is er veranderd in die 10 jaar? Een aantal van onze jubilarissen aan het woord! We spraken nu met Frans!
Frans Leijnse, hoofdredacteur constructieteam Wiskunde
Hogeschool van Amsterdam, docent Wiskunde tweedegraadslerarenopleiding
Wat was je motivatie om onderdeel te worden van het constructieteam?
'Ik ben begonnen als redacteur van het constructieteam. Vragen bedenken, met daarin de creatieve weg te bewandelen, en vooral samenwerken met collega’s van andere hogescholen waren voor mij leuk om te doen.'
“‘Inmiddels hebben we genoeg goede vragen in de database, zodat we de komende tijd verder gaan met een beperkte inzet voor onderhoud.’”
Je maakt nu 10 jaar deel uit van het constructieteam. Wat waren mooie momenten in die 10 jaar?
'Er zijn volop mooie momenten geweest. Bijvoorbeeld de landelijke dagen in het oude stadhuis van Gouda. We werden daar geschoold en bijgepraat over de landelijke ontwikkelingen. Maar het was er vooral ook gezellig in een prachtige entourage. Een meer recent mooi moment was de promotie van onze voormalige projectleider bij 10voordeleraar Monika Vaheoja. Zij is gepromoveerd op de IRT-methodiek (IRT = itemresponstheorie, red.). Die wordt nu toegepast bij de cesuurstelling voor de landelijke kennistoets (LKT) wiskunde.' Frans voegt er nog aan toe dat het constructieteam wiskunde al langer dan 10 jaar actief is: 'Het bestond eerder onder de vlag van Werken Aan Kwaliteit oftewel WAK, de voorloper van 10voordeleraar.'
Wat is er veranderd in de afgelopen 10 jaar?
'Er is in 10 jaar veel veranderd in het werken voor een constructieteam. De eerste jaren waren jaren van zoeken naar de juiste vorm, zowel in de werkwijze als inhoudelijk. Er zijn in die fase redelijk wat vragen niet door de cyclus heengekomen. Het was duidelijk een leerfase. Die beginjaren vonden er ook veel andere zaken plaats waar we bij werden betrokken. Bijvoorbeeld scholingsbijeenkomsten, de experimenten met docentenpanels, en veelvuldig afstemmen met betrokkenen en experts. Langzaam maar zeker kwam er meer rust in de organisatie, tegelijkertijd werd ook de opzet van de organisatie soberder. Inmiddels hebben we genoeg goede vragen in de vragen-database, zodat we de komende tijd verder gaan met een beperkte inzet voor onderhoud.'
“‘De vragen van de LKT betreffen fundamentele kennis en inzicht. Ze zijn gebonden aan strakke richtlijnen die we als redactie in samenspraak met het landelijk vakoverleg hebben opgesteld.’”
Wat maakt het maken van vragen voor de landelijke kennistoets anders dan bij een andere toets?
'Er zijn grote verschillen tussen de LKT en een andere vaktoets. De LKT richt zich op het hele kennisdomein van het vak. De vragen betreffen fundamentele kennis en inzicht, en zijn gebonden aan strakke richtlijnen die we als redactie in samenspraak met het landelijk vakoverleg hebben opgesteld. Dan gaat het er bijvoorbeeld om dat vragen parate kennis toetsen, en dat de complexiteit van een vraag beperkt is door het hanteren van een maximaal aantal denkstappen per vraag. Bij een andere vaktoets is meer ruimte om de diepte te zoeken. Bij wiskunde kan dat zijn vragen naar bewijsvoering of het uitdiepen van een complexe casus. De kunst bij het maken van vragen voor de LKT is, om in de beperkte speelruimte die je hebt, toch in de roos te schieten.'
“‘De complexiteit van een vraag bij de landelijke kennistoets is beperkt door het hanteren van een maximaal aantal denkstappen per vraag. Bij een andere vaktoets is meer ruimte om de diepte te zoeken.’”
Landelijke kennistoetsen
De lerarenopleidingen zetten binnen het programma 10voordeleraar landelijke kennistoetsen in om het eindniveau van de individuele student te borgen. Voor veertien tweedegraadslerarenopleidingen en twee pabovakken worden deze toetsen afgenomen. Een landelijke kennistoets meet of de student over voldoende kennis uit de betreffende kennisbasis beschikt. Het behalen van de landelijke kennistoets is een voorwaarde om de opleiding af te ronden.
Lerarenopleiders van de verschillende hogescholen ontwikkelen binnen constructieteams gezamenlijk de landelijke kennistoetsen. Samen met externe deskundigen borgen ze de vakinhoudelijke, taaltechnische en toetstechnische kwaliteit. De landelijke kennistoetsen bestaan uit meerkeuzevragen en bij een aantal vakken zijn ook open invulvragen opgenomen.