Peerreviewlid Ana Llamazares: ‘Peerreviews houden je scherp op de kwaliteit van je opleiding’
Ana Llamazares neemt sinds 2014 deel aan de peerreviewsystematiek voor de Lerarenopleiding Spaans. Hoe hebben ze de peerreviewsystematiek opgepakt? Hoe geven ze invulling aan de peerreviewsessies en wat levert het op? En welke wensen voor doorontwikkeling hebben ze nog? Wij vragen het haar.
Wie is Ana Llamazares en wat doe je in het dagelijkse leven?
‘Een Spaanse die vanaf haar vierde in Nederland woont, een passie heeft voor de taal en de cultuur van het land waar ze is geboren en ervan geniet om dat met anderen te delen. Ik ontdekte dat het lesgeven mij veel voldoening gaf en besloot de lerarenopleiding te gaan doen. Ik haalde mijn eerstegraads en ging lesgeven. Toen ik vernam dat er een baan vrijkwam op de Lerarenopleiding Spaans aan de Hogeschool Utrecht heb ik daarop gesolliciteerd. Ik vond het vak overdragen heel mooi, maar anderen leren om dat te doen nog mooier. Ik heb in de jaren dat ik er werk veel verschillende taken en rollen gehad. Verder ben ik verbonden aan de Universiteit Utrecht en aan het Minkema College in Woerden. Daarnaast heb ik meegewerkt aan de ontwikkeling en herijking van de Kennisbasis Spaans van de tweedegraadslerarenopleiding. In mijn vrije tijd doe ik aan yoga, wandel ik graag en ga ik graag naar musea. Ik houd erg van het lezen van historische romans, zo komen mijn interesse voor de geschiedenis en mijn passie voor literatuur bij elkaar.’
‘De eerste keer was het nog aftasten wie de ander was en was het meer een gezellig onderonsje, maar nu zijn we in staat om naast de gezelligheid ook het kritische gesprek te voeren.’
Hoe hebben jullie de peerreviewsystematiek binnen het programma 10voordeleraar opgepakt?
‘Ik neem sinds het begin deel aan de peerreviewsystematiek. De eerste peerreview is gehouden in 2016. Er zijn twee hogescholen die de bachelor lerarenopleiding Spaans aanbieden, de Hogeschool Utrecht en Fontys. De eerste peerreview was erop gericht om elkaars programma’s te leren kennen en te snappen hoe de systematiek van de andere hogeschool in elkaar zat. Inmiddels zijn we zover dat we dat hebben doorgrond en kritisch naar elkaars inhouden kunnen kijken. Daarbij worden nu ook externe deskundigen uitgenodigd. We zoeken naar gesprekspartners bij de universitaire lerarenopleiding en bij de lectoraten van onze eigen hogescholen. We overwegen ook om onze internationale contacten bij de peerreview te betrekken, maar tot nu toe is dat nog niet gebeurd. Een externe deskundige mee laten praten geeft je de kans om andere perspectieven te ontdekken. Dat werkt zeer inspirerend. We besloten om ieder jaar tenminste één domein te evalueren. Inmiddels zijn alle domeinen één keer aan bod gekomen. We hebben afgesproken dat we om beurten gastheer zijn. Helaas hebben de bezoeken door corona in de laatste twee jaar niet meer kunnen plaatsvinden, dus de laatste twee domeinen zijn online geëvalueerd.’
Hoe ziet jullie werkwijze eruit?
‘We komen twee keer per jaar bij elkaar. We bepalen in gezamenlijk overleg wanneer we welk domein gaan evalueren en overleggen over de externe deskundige die we gaan uitnodigen. Intern zoeken we naar collega’s die de vakken geven die betrekking hebben op het te evalueren domein. Vervolgens vragen we die collega’s om materialen aan te reiken die representatief zijn voor de opleiding en voor wat er in de kennisbasis staat. Deze materialen komen op het extranet van 10voordeleraar, zodat alle betrokkenen er makkelijk bij kunnen. Daarna spreken wij een datum af waarop alle materialen van de andere hogeschool kritisch beschouwd moeten zijn. Soms gebeurt dat aan de hand van een vraag of een casus. In ieder geval wordt altijd de kennisbasis meegenomen in de evaluatie. Op de dag van de peerreview zelf worden de opvallendste zaken met elkaar en de externe deskundige uitgewisseld. Deze laatste voorziet de hele groep van feedback en voert als critical friend het gesprek vanuit zijn expertise. Van iedere bijeenkomst maken wij notulen met afspraken en deze delen wij op het extranet. Intern stellen wij onze collega’s op de hoogte en de vakgroepscoördinator neemt de afspraken mee in het domeinoverleg.’
‘Een externe deskundige mee laten praten geeft je de kans om andere perspectieven te ontdekken.’
Wat zijn jullie opbrengsten tot dusver?
‘Dankzij de peerreview weten we waar we nog niet helemaal voldeden aan de kennisbasis en dat hebben we in de loop der jaren kunnen bijstellen. We spreken elkaar nu regelmatiger als collega’s van de twee hogescholen. Voordat we aan de peerreview begonnen zagen wij elkaar hooguit op landelijke studiedagen, maar sinds de peerreview is de drempel verlaagd om elkaar op te zoeken, even te bellen of te appen. Het is gemakkelijker geworden om extern te kalibreren. Als je wilt dat er iemand van buiten jouw hogeschool naar jouw materialen kijkt, dan mail je even naar een collega van de andere hogeschool en stuur je jouw materialen toe. Aan de hand van die feedback kan jouw cursus weer worden verbeterd. We hebben de collega’s ook tijdens de peerreview gevraagd om input voor een nieuw te ontwikkelen vak.’
Wat vind jij de meerwaarde van peerreviews?
‘Je ziet hoe andere hogescholen werken aan de kennisbasis en dat dwingt je om kritisch te zijn op je eigen inhoud en na te gaan hoe jij die als opleiding borgt. Daarnaast ontdek je mooie invullingen van de opleidingen, zowel doordat je concullega’s je wijzen op aspecten van jouw programma die jij al vanzelfsprekend vindt, als doordat je bij de anderen zaken ontdekt waarvan je je afvraagt waarom jij die niet hebt. Het houdt je scherp op de kwaliteit van je opleiding. ‘
‘Geniet en leer van elkaars good practices!’
Welke wensen heb je ten aanzien van de doorontwikkeling van de peerreviewsystematiek?
‘We overwegen om de focus aan te passen: wellicht één keer een aantal domeinen evalueren en de andere keer meer gericht op kalibreren van elkaars materialen. De tendens in het moderne vreemde talenonderwijs is om meer in clusters te gaan werken. Bij mijn hogeschool wordt de vakdidactiek nu al aangeboden op clusterniveau. Het lijkt ons daarom ook interessant om in het kader van de peerreview niet alleen bij de collega’s van de lerarenopleiding Spaans van Fontys te kijken, maar bijvoorbeeld ook eens bij Frans of Duits van een andere hogeschool.’
Tot slot, wat vind je van het talenonderwijs?
‘Spanjaarden hebben een groot improvisatievermogen, Nederlanders zijn goed in zaken structuren en afspraken maken. Breng die aspecten samen en je hebt de prachtigste mix! Ik vind het mooi dat er in het talenonderwijs op de lerarenopleidingen nu aandacht wordt geschonken aan de interculturaliteit. Het gaat niet zozeer om waarin culturen van elkaar verschillen, maar dat taalleerders nieuwsgierig worden gemaakt naar waar de overeenkomsten zitten en hoe ze de verschillen kunnen leren respecteren en wellicht waarderen. Mijn indruk is wel dat over het algemeen het talenaanbod aan het verschralen is. Leerlingen krijgen op sommige scholen maar één keer in de week les in een taal, hetzij Duits, Frans of Spaans. Dat vind ik ontzettend jammer. Een taal leer je door er actief mee bezig te zijn en door herhaling. Dan is een frequentie van één keer in de week een uur of anderhalf te laag. De gedachte dat je er met een goede kennis van Engels wel komt is beperkend. Nederland heeft een multiculturele en meertalige maatschappij, daar zouden we beter gebruik van moeten maken.‘
Peerreview tweedegraadslerarenopleiding Spaans in vogelvlucht
Binnen het programma 10voordeleraar maken de lerarenopleidingen gebruik van een instellingsoverstijgende peerreviewsystematiek. Tijdens de peerreviewsessie bespreekt de peerreviewgroep met elkaar de domeinen van de kennisbasis. Ze gaan na hoe de domeinen verankerd zijn in hun eigen onderwijsprogramma’s en hoe ze borgen dat dit eindniveau ook daadwerkelijk behaald wordt. Ze geven elkaar collegiale feedback. Op basis van de opbrengsten voeren ze verbeteringen door in hun eigen programma en evalueren de resultaten om daar waar nodig bij te stellen.
In een peerreviewgroep zitten lerarenopleiders en daar waar gewenst sluiten in- en externe deskundigen aan. Alle hogescholen die het vak of de opleiding aanbieden zijn vertegenwoordigd in de peerreviewgroep.
De tweedegraadslerarenopleiding Spaans is vanaf 2014 actief betrokken bij de peerreview binnen het programma. De domeinen uit de kennisbasis die tijdens de peerreviewsessies behandeld worden, zijn Taalvaardigheden, Taalkunde, Cultuur en literatuur, Vakdidactiek en (Praktijk)onderzoek en ontwikkelingen in het vakgebied.